Wie deze website regelmatig raadpleegt, begrijpt het veranderingsproces van Bibliotheek West-Achterhoek. We veranderen van boekenuitlener naar dienstverlener. In plaats van mensen boeken te leveren, vertellen we ze waar ze terecht kunnen voor informatie of helpen we ze met vragen over lezen en digitale vaardigheden. Ons veranderingsproces voltrekt zich in een sneltreinvaart. Soms zijn we zo bezig met deze veranderingen in het hier en nu, dat we vergeten dat de bibliotheek – als hart van de samenleving – altijd al met zijn tijd mee is gegaan.

Plaats ter genezing van de ziel, luidde het opschrift op een bord in de Koninklijke Bibliotheek van Alexandrië. 2400 jaar geleden werd deze bibliotheek opgericht en er werden honderdduizenden boekrollen verzameld. Dat verzamelen was heel erg belangrijk: Er gaan zelfs verhalen over het feit dat boeken werden gestolen om ze maar toe te kunnen voegen aan die verzameling. Het gebruik van die collectie was maar aan een handjevol geleerden toegestaan. Zo bleef de collectie bewaard.

Dat veranderde in de Romeinse tijd. De meeste bibliotheken bevonden zich in kloosters. Nu werd het belangrijk dat een grotere groep mensen, ook van buiten de kerk, de collectie konden gebruiken voor onderzoek. De bibliotheek werd een bron van kennis. De collectie bleef bewaard achter gesloten deuren, iemand anders zocht de boeken op aanvraag bij elkaar. Lezen kon niet iedereen: Eigenlijk was de collectie vooral interessant voor rondtrekkende geleerden en filosofen. Om onderzoek te doen, reisden ze van klooster naar klooster.

Op een gegeven moment, weer een paar eeuwen later, kwam het verblijven in de bibliotheek centraal te staan. De bibliotheek straalde status en gezag uit, waar mensen graag mee geassocieerd werden. De bibliotheek werd de plek om elkaar te ontmoeten, tegen de achtergrond van rijkdom en wijsheid. Een soort club of sociëteit voor een selecte groep.

In de vorige eeuw werd een bibliotheekwet aangenomen en de landen van de UNESCO stelden een manifest op. Allebei pleitten ze voor gelijke kansen en voor een actieve rol die de bibliotheek speelt bij de persoonlijke ontwikkeling van mensen. Het UNESCO-manifest heeft het over vrijheid, welvaart en ontplooiing van de samenleving en individu. Deze kunnen alleen worden gerealiseerd door goed geïnformeerde burgers, die in staat zijn hun democratische rechten uit te oefenen en een actieve rol te spelen in de samenleving. Constructief deelnemen aan het maatschappelijk leven en meewerken aan het vormgeven van de democratie zijn afhankelijk van voldoende opleiding en van vrije en onbeperkte toegang tot kennis, wetenschap, cultuur en informatie.

Het lijkt wel alsof de bibliotheek van de toekomst al die elementen uit het verleden wil integreren. De collectie in de vestigingen van West-Achterhoek is het topje van de ijsberg: Onze klanten kunnen met hetzelfde gemak gebruik maken van de collecties van andere bibliotheken of van digitale collecties zoals e-books, luisterboeken, cursussen, kranten, dossiers, naslagwerken en muziek. Ze hoeven er niet voor rond te reizen: door digitaal te reserveren kunnen ze gebruik maken van alle digitale en fysieke collecties in Nederland. Ondertussen is de bibliotheek ook ‘the place to be’ geworden. Onze studieplekken zitten vol met scholieren of studenten, of met mensen die thuis geen goede computer hebben. Tenslotte helpt ons team van geschoolde medewerkers en getrainde vrijwilligers mensen om zichzelf beter te kunnen redden.

Eén ding is hetzelfde gebleven: Bibliotheken geven mensen bagage mee, waarmee ze de reis van hun leven beter kunnen afleggen. Dat verandert nooit.

De bibliotheek maakt je rijker!